Bron: Historische vereniging Avereest

Enige tijd geleden ontving de Historische Vereniging Avereest van mevrouw J.H. van der Neut-van der Vecht een onbekend voorwerp, toebehorende aan Pieter der Vecht (geb. 1821), brievengaarder te Lutten. Het werk van deze brievengaarder (postkantoorhouder) werd later voortgezet door de “Maagies” van der Vecht te Lutten.

Mevrouw van der Neut had aanvankelijk de gedachte, dat ‘t stempel gebruikt werd op het postkantoor van Pieter van der Vecht, maar dat is bij nader onderzoek niet aannemelijk.

Pieter van der Vecht was niet alleen brievengaarder, maar ook koopman en vervener. In het boekje: “150 jaar Hervormde Gemeente van Lutten” lezen wij, dat Pieter van der Vecht prima kwaliteit vijfschacht verkocht, waarvan rokken werden gemaakt. Over het vervenerschap van Pieter schrijft Wim Visscher in “Hassels Historiael” en in “Een wereld van turf”. Waarschijnlijk heeft Pieter van der Vecht veel eigen gereedschappen gehad, die bij de turfwinning werden gebruikt. Om vervreemding van stikkers, opleggers en kruiwagens te voorkomen, werden voorwerpen met een brandijzer gemerkt. Nu meer dan honderdvijftig jaar later weet dit stempel van Pieter ons nog te stigmatiseren.

Bedankt mevrouw van der Neut voor uw bijdrage aan de historie van deze streek. Dank ook aan Wim Visscher en Henk Jan Krikke, die voor mij als “eyeopener” hebben gewerkt. Zonder hun hulp had ik dit verhaal niet kunnen schrijven.Over de familie Van der Vecht is nog veel te verhalen. Wellicht tot een volgende keer.

Peter.W. van Buuren.

N.B. Uit de dikke Van Dale: Vijfschacht is een stevig weefsel met linnen ketting en kaardgaren inslag in satijnbinding, met vijf schachten of kamhouten gemaakt, vooral voor bovenkleding bij boeren in het oosten van het land.

J. Scholten woonde tot ca.1951 op nr. 40. Zandbergen woonde er al bij in. De kruidenierswinkel van Thijs was na die van J. Scholten. Thijs kocht hem van Scholten. Toen J. Scholten de zaak verkocht had hadden ze een tijdje geen vast onderkomen en logeerden ze voor een bepaalde tijd bij hun dochters waarvan er 5 verspreid in het westen van Nederland woonden. Na deze periode huurden zij de halve woning van de overburen Jacob en Duie van Dijk waar zij nog jaren woonden (zuid 25). Hierna gingen ze wonen in Oostloorn in Hardenberg.

(Op bovenstaande kwam een aanvulling/correctie van Hein van Dijk. Uit advertenties blijkt dat Jan Scholten in 1949 een partnerschap aanging met R. A. Thijs uit Assen. Vanaf eind juli 1950 gaat de winkel verder onder de naam ‘Thijs en Scholten’

Meer in onderstaand overzicht.

Aangeleverd door Hein van Dijk

Dedemsvaartseweg Noord 40

Volgens de geschiedenis van de Gouwebuurt is deze woning met winkel in opdracht van Carel Piek gebouwd op een kavel direct naast zijn eigen villa “Eikenoord”. De eerst bekende bewoner was Piet van der Vecht. Piet van der Vecht is op 24-09-1822 geboren in Hasselt. Hij was de zoon van Hendrik Jacob van de Vecht en Catharina Dingstee. Zijn beroep was koopman. Hij had eerder een relatie met Geertje Kuiper. Geertje Kuiper is op 06-03-1825 geboren in Den Ham. Zij trouwde op 03-10-1857 met Piet van der Vecht. Zeer waarschijnlijk zijn zij toen in hun nieuwe woning aan de Dedemsvaart getrokken (nu Dedemsvaartseweg Noord 40).

Dat deze woning van het jaar 1857/1858 is, valt ook op te maken uit de bijgaande advertentie van 17-05-1908 waarin staat vermeld dat dit woonhuis met winkel al ruim 50 jaar een goed beklante zaak was. Destijds een woonhuis met tuin en veel vruchtbomen, waarvan er rond 1960 nog enkele stonden. Ook was er nog ruimte voor 3 huisplaatsen.

Van Carel Piek is bekend dat hij in 1861 stond ingeschreven. Dus de woning van Piet van der Vecht en de villa Eikenoord behoren tot de oudste woningen van de Gouwebuurt.

Ruim een jaar na het huwelijk van Piet van der Vecht en Geertje Kuiper werd op 18-08-1858 hun zoon Hendrik Jacob geboren. Twee dagen na de geboorte van haar zoon is zij op 20-08-1858 overleden. Drie weken later overleed de pasgeboren zoon, Hendrik Jacob, op 10-09-1858.

Op 18-11-1860 hertrouwde Piet van der Vecht met Engeltje van der Vecht. Engeltje van de Vecht is geboren op 06-06-1826 in Hasselt. Zij was de dochter van Johannes van der Vecht en Aleida Palthe. Piet van der Vecht die hertrouwde met Engeltje van der Vecht, waren neef en nicht van elkaar. Hun eerste kindje werd op 07-07-1864 levenloos geboren. Van dit overlijden is aangifte gedaan door de 54-jarige Jan van Dijk, opzichter, en de 28-jarige veldwachter Jan Arends, beiden wonende in Ambt Hardenberg. Beiden hadden als woonplaats Dedemsvaart⁽¹⁾ onder Ambt Hardenberg.

Dedemsvaart⁽¹⁾    Baron van Dedem werd in 1809 gemachtigd tot het graven van een kanaal (vaart) van Hasselt naar Gramsbergen. De plaats Dedemsvaart bestond toen nog niet. Het kanaal liep door o.a. de Gemeente Ambt Ommen en Ambt Hardenberg. De eerste bewoners langs het kanaal kregen als woonadres “aan de vaart van van Dedem”. Kortom adressering Dedemsvaart. Niet te verwarren met de huidige plaats Dedemsvaart. Later werd er onderscheidt gemaakt tussen Dedemsvaart in de gemeente  Avereest en Dedemsvaart in de gemeente Ambt Hardenberg. Nog weer later ging men over tot huisnummering waarbij adressering van de bewoners van de Gouwebuurt werden aangegeven met de letter P … met een nummer en als plaatsaanduiding Lutten aan de Dedemsvaart. De laatste wijziging was dat Lutten a/d Dedemsvaart werd gewijzigd in Lutten en het oorspronkelijke Lutten werd gewijzigd in Oud-Lutten. Daarbij verdwenen de P-nummers en werden er straatnamen ingevoerd. Voor de Gouwebuurt werd het Dedemsvaartseweg Noord en Zuid. Deze wijziging vond plaats in 1953.

Op 31-01-1865 werd Aleida Catharina geboren en op 24-04-1868 Catharina Aleida.

Piet van der Vecht verkocht onder andere een middel tegen varkensziekte, manufacturen, waspoeder en kruidenierswaren. Ook de bekende “Dalfser Moppen” werden er verkocht. Ook was Piet van der Vecht aangesteld als brievengaarder. Wanneer voorbij varende schippers post hadden dan werd er voor het huis aangemeerd om de postzaken te regelen. Ook de stoomtram stopte daar om de post mee te nemen of af te geven. Al met al veel activiteiten in dit deel van Lutten en met het vorderen van het graven van het kanaal richting Gramsbergen  namen die activiteiten alleen maar toe en kwamen er steeds meer bewoners.

Ook voor levertraan en Amerikaans Waschpoeder kon men bij Piet van der Vecht terecht.

Op 18-11-1885 waren Piet van der Vecht en Engeltje van der Vecht 25 jaar getrouwd. Via de krant bedankten zij de vele belangstellenden.

Vier jaar later overleed 24-09-1890 Piet van der Vecht op 68-jarige leeftijd.

Engeltje van der Vecht genoot vanaf haar 65-ste levensjaar een weduwenpensioen van f. 84,00. Dit pensioen was haar van staatswege toegekend omdat haar man als brievengaarder was aangesteld.

Engeltje van der Vecht overleed op 18-02-1898 op 71-jarige leeftijd.

Toen Kaatje en Leida in 1898 er alleen voorstonden waren zij respectievelijk 32 en 29 jaar oud. Tien jaar na het overlijden van hun moeder werd de eerste advertentie geplaatst waarin de verkoop van de woning met winkel werd aangekondigd in het “Nieuwsblad van het Noorden”. Een maand later volgde een advertentie in de “Provinciale Drentsche en Asser courant” waarin notaris Berendsen de verkoop bekend maakt.

Uit de advertentie van 10-07-1908 blijkt dat er is ingezet op f 4.965,–.

Eind juli 1908 werd het de winkel met woonhuis verkocht voor f. 5.030,–.

Kaatje en Leida trokken in januari 1909 in een nieuw huis met hulppostkantoor naast de verkochte winkel. Nu dus Dedemsvaartseweg Noord 36 en Noord 38. De winkel met woonhuis werd verkocht aan Willem Horstra. Enkele delen grond werden verkocht aan A. Hagedoorn en aan G.J. Jaspers.

Bewoners na Piet van der Vecht

Jan Scholten/Willem Horstra

Willem Horstra is geboren op 21-10-1844 in Avereest. Hij was de zoon van de grutter Egbert Horstra en Roelina Bruins Slot. Willem trad in de voetsporen van zijn vader en was ook van beroep grutter ofwel kruidenier. Hij trouwde op 23-04-1875 met Lammigje Batterink. Lammigje Batterink was de dochter van de dochter van de timmerman Hendrik Booi Batterrink en Geertjen Jacobs Mulder. Zij is op 22-04-1846 geboren in Zuidwolde.

Hun dochter Rolina Horstra die geboren was op 08-06-1877 trouwde 12-06-1903 met Jan Scholten. Jan Scholten was op 31-01-1876 geboren in Gramsbergen als zoon van de kleermaker Pieter Scholten en Femmigje Dunnink. Toen Jan Scholten met Rolina Horstra trouwde was hij bakker van beroep.

Toen Willem Horstra in 1908 de woning met winkel kocht van de erven van der Vecht, t.w. Kaatje en Leida, was Willem Horsta op leeftijd. Hij was toen bijna 64 jaar. Willem Horstra en zijn vrouw Lammigje trokken  op 10 maart 1909 dus in de woning samen met hun dochter Rolina en hun schoonzoon Jan Scholten. Ook de drie dochters van Jan en Rolina verhuisden mee naar Lutten a/d  Dedemsvaart. Hun nieuwe adres werd P 28, later gewijzigd in P 32 en nog later in P31.

De dochters waren:

Lammigje, geboren op 22-10-1903

Femmigje, geboren op 13-07-1905

Wilhelmina, geboren op 04-10-1907

In Lutten a/d Dedemsvaart werden er daarna nog 4 dochters geboren t.w.:

Pietje, geboren op 27-10-1909

Jantje, geboren op 20-01-1912

Johanna Jantina, geboren op 25-02-1914, zij overleed op 11-02-1915.

Johanna Jantina, geboren op 09-01-1916

De kruidenierswinkel met manufacturen werd blijkbaar beheerd door Jan Scholten en zijn vrouw Rolina. Op 1 januari 1910 stond hij bij de gemeente Ambt Hardenberg ingeschreven als hoofdbewoner. Willem Horstra bleef eigenaar. Door het toenemend aantal bewoners en vele ontwikkelingen in de omgeving gingen de zaken goed. Zij hadden tot 1910 een dienstmeid geheten Jacoba Westhuis uit Hoogeveen. Op 4 december 1911 kwam Laurens Cornelis Voortman als winkelbediende in dienst. Hij kwam uit Schiedam en vertrok op 4 januari 1912 weer naar Schiedam, adres Groenelaan 83. Drie dagen na zijn vertrek was hij jarig en werd hij 22 jaar. Op 4 december 1912 kwam er een nieuwe winkelbediende. Hij heette Jan Veenstra en kwam uit ‘s Gravenhage en hij was 21 jaar oud. Op 12 maart 1914 werd hij uitgeschreven. Op 14 maart 1914 vertrok hij met de boot van de Holland Americalijn de “SS Nieuw Amsterdam” van Rotterdam naar New York in Amerika. Daarna kwam op 5 mei 1915 Jantinus Bergman als bediende in dienst en hij kwam uit Vorden. Hij was de zoon de koopman Hermanus Bergman uit Enschede. Jantinus was 28 jaar oud toen hij bij Jan Scholten kwam. Hij bleef maar kort. Op 2 december 1915 werd hij uitgeschreven en vertrok naar Enschede. Hij werd op 4 januari 1916 opgevolgd door Klaas van Gelder uit Kampen. Klaas van Gelder bleef maar 1 maand en vertrok op 7 februari 1916 weer naar Kampen. Op 21 maart 1917 kwam de 16-jarige Harry de Smidt als bediende uit Steenwijk. Hij vertrok op 27 januari 1920 naar Bodegraven. Sjoukje de Vries deed op 12 november 1918 haar intrede als dienstbode. Zij was 19 jaar en kwam van Avereest en vertrok weer op 26 maart 1919 naar Avereest. Op 11 maart 1920 kwam Geert Gerrits Meester uit Den Ham. Deze jonge bediende werd een paar weken later, op 1 april 1920, 16 jaar oud. Na Geert Gerrit Meesters kwam er Roelofje Prins als dienstbode als opvolgster van de eerder genoemde Sjoukje de Vries. Zij kwam van Avereest en was geboren op 24-07-1894. Later kwam nog Derk Meinders als winkelbediende. Derk Meinders was geboren op 11-04-1904 te Avereest.

Uit dit bewonersoverzicht blijkt dat het een goed beklante zaak was. Alle dienstbode’s en winkelbedienden waren intern.

Al vrij snel na hun intrek in Lutten adveerteerde Jan Scholten op 3 november 1911 in het Sallands Volksblad. Uit de advertentie blijkt wat men zoal verkocht.

Jan Scholten stond in de telefoongids onder Lutten vermeld als manufactuur met telefoonnummer 5

In- en uitschrijving handelsregister.

Willem Horstra overleed op 26-04-1928 op 83-jarige leeftijd. Op 15 december 1932 verkocht Jan Scholten een stukje grond, ter grootte van 8 are en 50 centiare, aan Berend van Dijk voor het bedrag van f. 600,–. Dit bouwterrein lag ten oosten van de woning van Jan Scholten. Jan Scholten had als woonadres P 34 en Berend van Dijk kreeg na de koop het woonadres van P 34A.

Begin 1933 bouwde Berend van Dijk zijn nieuwe woning zoals op de website staat afgebeeld onder Dedemsvaartseweg Noord 44.

Jan Scholten werd door zijn schoonmoeder, Lammigje Horstra-Batterink, gemachtigd deze kavel te verkopen.

Aan de verkoop waren enkele voorwaarden verbonden. Zo moest de afwateringssloot, die de scheiding vormde tussen het aangekochte bouwterrein en de grond van Dr. Gouwe, open blijven. Deze afwateringssloot diende als overloop van het kanaal de Dedemsvaart, Via een duiker onder de straatweg stond deze sloot in verbinding met het kanaal. De sloot liep noordwaarts en monde daar uit in de Lutterscheidssloot die het water afvoerde op de Reest.

Bijgaande foto is genomen begin jaren 30.

Maandag was wasdag.

Op deze foto zien we Rolina Scholten, de vrouw van Jan Scholten, in het midden hun dochter Jo Scholten en rechts de nieuwe buurvrouw Li, de vrouw van Berend van Dijk. Met zijn drieën staan zij hier de was te doen achter het huis op de scheiding van de kavel. Achter de afrastering van gaas ziet men de achtertuin (moestuin) van Berend van Dijk en een gedeelte van de waslijn. Achter het paadje van de waslijn ziet men noch de afwateringssloot en daarachter de rieten schutting, die de afscheiding vormde van dokter Gouwe.

Lammigje Horstra- Batterink overleed op 14-05-1936 in Lutten a/d Dedemsvaart op 90-jarige leeftijd. Zij en haar man Willem kregen naast elkaar afzonderlijk een grafsteen en zijn begraven op de begraafplaats in Lutten.

In 1951 verlaten Jan Scholten en zijn vrouw Rolina Scholten-Horstra de woning annex winkel om tijdelijk onderdak te vinden bij hun dochters. De winkel wordt verder gedreven door de Fam. R.A. Thijs totdat zij in de tweede helft van 1953 naar Assen terug keren.

Aanvulling Hein van Dijk

Dedemsvaartseweg Noord 40

– Familie Thijs  –

Voor 1 mei 1941 had dit woonhuis met winkel het huisnummer  P 34 in Lutten a/d Dedemsvaart. Met ingang van 1 mei 1941 werd de woning opgedeeld in twee huisnummers te weten P 34 en P 34a. Vanaf 1 mei 1941 woonde op P 34 Aaldert Zandbergen en Jan Scholten verhuisde van P 34 naar P 34a. Het huisnummer van zijn buurman Berend van Dijk werd toen van P 34a gewijzigd in P 34b.

In het streekblad “De Drie Dorpen” stond het navolgende bericht vermeld:

Jan Scholten en zijn vrouw Rolina Scholten verhuisden blijkbaar in 1950 naar elders. Op 31 juli 1950 werd de familie Thijs uit Assen in de Gemeente Hardenberg ingeschreven op het adres P 34a in Lutten. Zij woonden in Assen op het adres Kerkstraat 22. Kort daarvoor waren in april de huisnummers in Lutten gewijzigd en het adres P 34a werd gewijzigd in P 27.

Rense Anton Thijs was geboren op 24 augustus 1922 in Assen en is daar op 31 juli 1947 getrouwd met Aaltje Henderika Roelfina Derks. Aaltje Henderika Roelfina Derks was geboren op 15 maart 1928 in Assen. Toen zij in Lutten kwamen wonen hadden zij twee zonen t.w. Lubertus, geboren  op 15-02-1948, en Derk geboren op 22-10-1949, beide geboren in Assen. In Lutten werd hun derde zoon Henk geboren op 19-11-1952.

Mevrouw Thijs met haar pasgeboren zoon Henk voor het huis van de
buren Berend en Li van Dijk   -foto genomen in 1953-

De heer Thijs met zoon Henk achter het raam. Voor het huis de buurkinderen en hun beide zonen Dikkie Thijs (Derk) en Bertje Thijs (Lubertus) -foto genomen in 1953-

Rense Anton Thijs werd aanvankelijk in de Gemeente ingeschreven als winkelier hetgeen later gewijzigd werd in kantoorbediende. Toen Thijs in Lutten kwam wonen nam hij de zaken van Jan Scholten over. Van toen af aan ging de winkel van Scholten verder onder de naam Thijs en Scholten

De familie Thijs woonde kort in Lutten a/d Dedemsvaart. Zij verhuisden naar de Oosterhoutstraat 104 in Assen. Op 7 juli 1953 werden zij bij de Gemeente Hardenberg uitgeschreven.

Advertentie carrousel firma Thijs

De familie Zandbergen bewoonde nr. P34, in april 1950 omgenummerd naar P 26. (linker woongedeelte van Noord 40-42) Op 20-10-1953 verhuisde de familie Zandbergen van P26 naar P27 . (het rechter woongedeelte van Noord 40-42) Op 17-01-1962 verhuisde de familie Zandbergen naar Coevorden en kwam de familie Kerssies daar wonen.

Nog een paar herinneringen van nr 40 en 42, want het was een dubbel woonhuis in de tijd dat wij er woonden. Op nr 40 woonden in de jaren 50- begin 60, Jan en Coba Zandbergen met hun kinderen, het gezin vertrok naar Hardenberg. Daarna kwam de Fam. Bosma met twee kinderen. Op nr 42 woonden in de zelfde tijd de Fam. R. Kerssies met hun kinderen: Daan, Martha, Gerrit, Riekus, Anno en Gert. Toen Daan trouwde heeft hij nog in het voorste gedeelte gewoond. (tot wanneer deze gezinnen er gewoond hebben weten wij niet, misschien vult iemand van de fam dit nog een keer aan)

Frits August Marie Minke, Roepnaam Frits. Hij is geboren op 12 september 1924 in Avereest. Zoon van Johannes Antonius Minke (1878-1950) en Christina Elisabeth Maria Nieuwenhuis (1883-1957) Hij is overleden op 21 mei 2000 in Avereest, hij was toen 75 jaar oud. Hij is begraven in Dedemsvaart.

Bron: Genealogie Online